© Wim Kloppenburg. Laatste update 15 maart 2024.
Made with Xara Web Designer+
De Titanic en het kerklied
Aan de beroemde film van James Cameron (1997) over de ondergang van de Titanic is een voor die tijd ongekend hoog bedrag (200 miljoen dollar) aan productiekosten besteed. Maar die zijn kennelijk niet gebruikt voor hymnologisch onderzoek!

The Seamen’s Hymn

In de film wordt tijdens een kerkdienst aan boord de hymn ‘Eternal Father, strong to save’ gezongen, een tekst van William Whiting (1825-1878) met een melodie (‘Melita’) van John Bachus Dykes (1823-1876). Whiting was als onderwijzer verbonden aan de Winchester College Choristers School. Hij publiceerde een bundel met eigen liedteksten, maar werd vooral beroemd door dat ene lied, de Seamen’s Hymn , dat hij schreef voor een leerling die op het punt stond de toen lang niet gemakke - lijke zeereis naar Amerika te ondernemen. De eerste drie strofen van het lied eindigen met het refrein O hear us when we cry to thee / For those in peril on the sea . Een vertaling door Johannes Riemens (strofe 1 en 2) en Willem Barnard (str. 3 en 4) is te vinden in het Liedboek voor de Kerken (gez. 467), met als refrein O wil verhoren onze beê / voor hen die zijn in nood op zee!

Een nieuwe versie

In 1937 vond de Amerikaanse bisschop Robert Nelson Spencer dat het hoog tijd werd om het lied te ‘moderniseren’. ‘Immers’, zo meende hij, ‘niet alleen ter zee zijn reizigers in gevaar, maar ook te land en tegenwoordig zelfs in de lucht!’ Hij nam de eerste en de laatste strofe vrijwel ongewijzigd over, maar verving de coupletten 2 en 3: 2. O Christ, the Lord of hill and plain o’er which our traffic runs amain by mountains pass or valley low; wherever, Lord, thy loved ones go, protect them by thy guarding hand from every peril on the land. 3. O Spirit, whom the Father sent to spread abroad the firmament, o Wind of heaven, by thy might save all who dare the eagle’s flight, and keep them by thy watchful care from every peril in the air. Het is precies deze versie uit 1937 die gezongen wordt in de film over de Titanic, het schip dat in 1912 verging... Nog afgezien van de historische onmogelijkheid, een gebed voor vliegtuigpassagiers zou in 1912, vijftien jaar voordat Charles Lindbergh de Atlantische Oceaan overstak, wel erg futuristisch hebben geklonken! Opmerkingen Ook na 1937 is het lied nog vaak aangepast of uitgebreid, o.a. met een couplet voor astronauten: O hear us when we seek thy grace / For those who soar through outer space. Zie https://nl.wikipedia.org/wiki/Eternal_Father,_Strong_to_Save_(Whiting) Sommige lezers zullen bij de titel van deze pagina ‘De Titanic en het kerklied’ misschien gedacht hebben aan het beroemde lied ‘Nearer my God to Thee’, dat de scheepskapel gespeeld zou hebben tijdens de ondergang van het schip. Er is voor dat verhaal, dat trouwens ook wordt verteld over de ondergang van SS Valencia (1906), echter geen overtuigend bewijs gevonden.
2. O Christ, whose voice the waters heard And hushed their raging at thy word, Who walkedst on the foaming deep, And calm amid the storm didst sleep: O hear us when we cry to thee For those in peril on the sea. 3. O Holy Spirit, who didst brood Upon the waters dark and rude, And bid their angry tumult cease, And give, for wild confusion, peace: O hear us when we cry to thee For those in peril on the sea. 4. O Trinity of love and power, Our brethren shield in danger's hour; From rock and tempest, fire and foe, Protect them wheresoe'er they go: Thus evermore shall rise to thee Glad hymns of praise from land and sea.
De titel van dit lied in Hymns Ancient & Modern is: ‘For those at Sea’; in The English Hymnal: ‘In Time of rough Weather’. De melodie werd door John Bachus Dykes speciaal voor déze tekst geschreven. De naam Melita (oude naam voor Malta) verwijst naar het bijbelverhaal in Handelingen 27 en 28, over de zeereis en schipbreuk van de apostel Paulus. Statenvertaling 1637, Hand.28,1: Ende als sy ontcomen waren / doe verstonden sy dat het eylandt Melite hiet. Noot in de marge: Een eylandt tusschen Africa ende Sicilien / nu Malta genaemt.
N.a.v. een kort artikel in het Bulletin van de Engelse Hymn Society wijdde ik in O&E 1999 nr. 6 een column aan dit onderwerp. Deze webpagina is daar een uitgebreidere versie van.
bladeren
bladeren
Wim Kloppenburg  Hymnologie